قسمت سوم
من فرزند کلاس اولی دارم
حال با وجود مسائلی که در قسمت قبل به آن پرداخته شد، به نظرتان چه کار می توان کرد؟
اگر بتوانیم با آماده سازی قبلی، کودک را در سازگاری با مدرسه کمک نماییم؛ برخی از توانمندی های زیر در او شکوفا می شود:
* برآورده شدن بخشی از نیازهای عاطفی، روانی و اجتماعی کودک ،توسط گروه
* تاثیر پذیری رفتار و شخصیت کودک، از دیگران
* افزایش قدرت تصمیم گیری
* فراهم شدن زمینه مناسب برای اندیشیدن
*قبول و پذیرش مسئو لیت
* کسب ارزشها از گروه
* ایجاد توانایی در معاشرت با دیگران
راهکارهایی جهت آماده سازی کودکان برای ورود به مدرسه (داخل و خارج از مدرسه)
درادامه به تعدادی از راهکار های تربیتی به صورت طبقه بندی "موضوعی_محتوایی" می پردازیم که امکان دارد یک مورد، به بیشتر از یک بخش اختصاص داشته باشد.(برای مثال یک توصیه، هم جنبه تحصیلی وهم جنبه حمایتی داشته باشد)
ارتباطی: (اصول ارتباطی)
1. اگر فرزندتان ”درون گرا” است؛ یعنی زیاد اهل ارتباط برقرارکردن نیست و تنهایی را بیشتر ترجیح می دهد وکمتر در جمع فرار می گیرد، او را ضعیف و درمانده قلمداد نکنید، بلکه با ایجاد مهارت های ارتباطی، واگذاری نقش ها و مسئولیت های اجتماعی به او کمک کنید تا بتواند با افراد جدید، آسانترارتباط برقرار کند، با آنان حرف بزند و نیازهایش را بیان کند.
2. شما به عنوان پدر و مادر، هر دو با اولیای مدرسه، معلم، معاون و ... ارتباط نزدیک و مستمر داشته باشید.
رفتارهای تقویت کننده:( همدلی، حمایت خانواده ودلگرمی دادن به کودک)
1. اگر فرزندتان کار خوبی انجام داده است، بلا فاصله پس از بازگشت از مدرسه به او پاداش(متناسب باعملش) بدهید تا رفتارهای مثبت را دراو تثبیت کنید.
2. در روزها و هفته های آغازین، به کودک خود اطمینان دهید که به دنبالش می روید.
3. وقتی کودک از مدرسه به منزل بر می گردد، حداقل یکی از اعضای خانواده ( مخصوصا مادر ) در انتظار او باشد. بهتر است، پدر و مادر در هفته های آغازین ورود دانش آموز به مدرسه، ساعت کاری خود را طوری تنظیم کنند که یکی از آنها حتما در خانه باشد. در روزهای دیگر نیز، بهتر است از اقوام نزدیک مثل مادربزرگ و ...کمک بخواهید. حتی المقدور از دادن کلید خانه به فرزند و یا پشت در منتظر گذاشتن او جدا بپرهیزیم، زیرا اضطراب در این گونه فرزندان ” بچه های کلید به دست و پشت دری ” بسیار بیشتراز بچه های دیگر است.
4. به گونه ای برخورد نکنید که کودک به خاطر رفتن به مدرسه احساس گناه کند. هنگامیکه می گوییم ” بابا کار می کند و زحمت می کشد تا تو درس بخوانی ” کودک فکر می کند مرتکب گناه و جرم بزرگی شده است.
5. دانش آموز خود را، حتما با ظاهر آراسته به مدرسه بفرستید تا نزد همکلاسی های خود شرمنده و خجالت زده نشود.(البته تاکید میشود، آراسته و نه لزوما گرانقیمت).
6. خاطرات خوب و خوش خود و یا خواهر و برادر بزرگتر او را از مدرسه برایش بازگو کنید.
7. همراهی کردن کودک در روزهای اول سال تحصیلی بسیار مهم است . حتی اگر فرصت کافی نداشته باشید، در چند روز اول مدرسه، فرزندتان را هنگام رفتن به مدرسه و برگشتن همراهی کنید.
8. به احساسات و حرفهای فرزندتان با دقّت توجه کنید. درمسیر برگشت از مدرسه، فرزندان دوست دارند همه چیز را برای والدین، مخصوصا برای مادر تعریف کنند، سعی کنید شنونده خوبی برای صحبت های آنان باشید.
9. حتی الامکان، فرزندتان را هر شب به موقع و در ساعت معینی ( مثلا 9 شب ) بخوابانید. معمولا کودکان دوست دارند تا آخر شب بیدار بمانند. اگر فرزندی زود و به موقع به رختخواب نرفت، در صورت لزوم برنامه خواب خانواده باید تغییر یابد؛ به عبارتی همه اعضای خانواده زودتر بخوابند تا کودک دلواپسی نداشته باشد که ” من خوابم، ولی دیگران در حال تماشای تلویزیون هستند”.
10. هنگامی که با فرزندتان نزد معلم وی می روید، باید سعی کنید حرمت و احترام معلم و فرزندتان را کاملا حفظ کنید.
11. وقتی به فرزندتان وعده ای می دهید، حتما به وعده خود عمل کنید. باید سعی کنید وعده های شما با عمل او متناسب باشد، یعنی در مقابل کار کوچک او و عده های بزرگ یا طولانی مدت ندهید (اگر درس بخوانی تابستان برایت دوچرخه می خرم!).
12. شما به عنوان والدین و اعضای خانواده، باید تا می توانید از هرگونه درگیری لفظی و فیزیکی خودداری کنید و محیط منزل را برای فرزندتان، شاد و آرام نگه دارید تا احساس امنیت کنند. بطور کلی، فضای مطلوب رفتاری و عاطفی خانواده؛ باعث شکوفا شدن استعدادهای فرزندان می شود.
آشنایی و سازگاری با مدرسه:
1 . قبل از شروع مدرسه ، به هنگام ثبت نام و یا هر زمان دیگر که میسر بود، کودک را با خود به مدرسه ببرید، برای او از مدرسه صحبت کنید، اطراف و فضای داخل آن و حتی مسئو لین مدرسه را به او بشناسانید تا آمادگی لازم را کسب کند.
2. برای سازگاری بیشتر دانش آموز با مدرسه، به او اجازه بدهید با اولیای مدرسه به بازدیدو اردوهای تفریحی کوتاه مدت (باغ وحش، پارک ، موزه و ... ) برود.
انتظارات نابجا:
1. از این خطای رایج که فرزندتان را به صورت کودکی خودتان تصور می کنید و می خواهید نیازهای ارضا نشده ی دوران کودکیتان، به وسیله ی او برآورده شود، جدا بپرهیزید. به یاد داشته باشید، که او انسانی دیگر و متفاوت است و احساسات مخصوص به خود را دارد.
2. فرزندتان را با دیگران مقایسه نکنید (به ویژه در بدو ورود به مدرسه).
3. از مدرسه به عنوان حربه ای، برای تنبیه استفاده نکنید. مثلا نگویید ” اگر مشقهایت را ننویسی، به معلمتان می گویم”.
4. از سرزنش و تحقیر فرزندتان به خاطر رفتارهای نادرست او (به ویژه در حضور دیگران) خودداری کنید.
5. به فرزندتان، آموزش دهید تا به تنهایی وسایل مدرسه اش را جمع کند و از شما انتظارانجام آن را نداشته باشد.
6. نباید فکر کنید، حالا که فرزندتان به مدرسه می رود دیگر مسئو لیتی متوجه شما نیست و همه ی کارها بر عهده مسئو لین مدرسه است.
تبادل اطلاعات:(والدین با کودک ومدرسه و مدرسه با کودک و والدین)
1. فرزندتان را با توانمندی ها و مهارت هایش آشنا کنید.
2. اگر فرزندتان مشکل جسمی و روانی خاصی دارد، حتما با مسئولین مدرسه درمیان بگذارید.
3. والدینی که اهل مطالعه و کتاب هستند، می توانند الگوی خوبی برای فرزندانشان باشند. با مطالعه کردن در منزل، می توانید فرزندئان را به مطالعه و انجام تکالیف درسی علاقه مند کنید.
تکالیف درسی: (امور تحصیلی)
1. بر انجام تکالیف کودک، نظارت داشته باشید ولی هرگز نباید دخالت کنید، زیرا با روش تدریس معلم تداخل پیدا می کند.
2. به تکالیف و مسائل مربوط به تحصیل فرزندتان رسیدگی کنید.
3. نام دانش آموز را بر روی وسایل شخصی مدرسه اش بنویسید.
4. لوازم التحریر گران قیمت برای کلاس اولی ها نخرید. شاید دانش آموزان دیگر نتوانند چنین لوازمی تهیه کنندواین کارما ،موجب بروز مشکلاتی شود.
5. برای خرید وسایل مدرسه، حتما کودک را همراه خود ببریم و در انتخاب لوازم، نظر او را جویا شوید.
6. بیشتر از نیرو و توان کودک از او تکالیف درسی نخواهید.
7. با برنامه ریزی نامناسب برای انجام تکالیف و درس خواندن، تمام اوقات فراغت و استراحت را از فرزندتان نگیرید.
کمک به حل مساله:
1. وسایل مدرسه مانند مداد، تراش، دفتر و کتاب فرزندتان را گاهی به طور نامحسوس کنترل کنید، اگر وسیله ی اضافی با خود آورده بود توصیه کنید، فردا به مدرسه ببرد و صاحبش را پیدا کند و در صورت لزوم از معلم خود نیز کمک بخواهد. هرگز به خاطر این عمل، به او نسبت ناروا نزنید که احساس گناه و ناراحتی کند.
2. اگر یکی از وسایل مدرسه اش را گم کرده است، حتما از او بخواهید فردا در مدرسه جستجو کند تا آن را بیابد و از معلم و همکلاسی ها نیز کمک بگیرد. نباید او را به خاطر این بی توجهی تنبیه کنید و یا بترسانید.
3. هنگامی که از فرزندئان رفتار نادرستی سر می زند و یا کلام زشتی بر زبان می آورد،با کلمات واضح و روشن به او بگویید ” این سخن و رفتار تو زشت است و خانواده آن را نمی پسندد ” و یا با پیام های غیر کلامی چشم، اخم و بی توجهی او را متوجه رفتار نامناسبش کنید.
منبع:
مقاله،آموزش مهارت های فرزند پروری کودک و نوجوان، اثر: معصومه کاظمی.
گردآورنده وتدوین: رویا منعمیان.
تدوین وانتشار، موسسه روانشناختی حمایت:
کلاس اول (3)
گوینده: فاطمه بکتاش
