قسمت دوم

عناصر اصلی ارتباطات

هشت عنصر اصلی در مدل ارتباطی مطرح است. توضیح این عناصر به ترتیب چنین است:

فرستنده یا منبع پیام:

فردی است که براساس قصد و نیتی، پیام خود را در ذهن می سازد و آن را به گیرنده پیام ارسال می کند.

رمزگذاری:

تبدیل ایده، آرا و عقاید به یک نماد یا رمز را رمزگذاری می گویند. دو مهارت "نوشتن و سخن گفتن" جزو مهارت های رمزگذارانه انسان است. در این عمل، فرستنده مفهوم موردنظر خود را در قالب کدهای قابل شناسایی می گذارد و کار انتقال را انجام می دهد.

پیام:

آنچه می خواهیم بیان کنیم پیام، نماد یامجموعه ای از نمادهاست که در ارتباط مبادله می شود و شامل دو قسمت مضمون و احساس است. مضمون عبارت از معنی کلمه ای است که در پیام آمده و احساس هم شیوه ای است که پیام را به خصوص در سطح غیرکلامی منتقل می کند.

کانال:

مسیر یا وسیله ای که برای انتقال پیام به کار می رود. این کانال های مزبور حواس پنجگانه هستند برای مثال: ارتباط چهره به چهره، محبت کردن و گوش دادن و تماس های فیزیکی (زدن دست بر شانه شخص) و استفاده از وسیله هایی مثل تلفن و تلویزیون.

رمزگشایی:

استخراج ایده ها، آرا و عقاید از نمادها یا رمزها را رمزگشایی می گویند. دو مهارت خواندن و گوش دادن جزو مهارت های رمزگشایانه انسان به شمار می رود.

گیرنده:

فرد یا گروهی است که فرستنده، پیام خود را آگاهانه یا ناآگاهانه به سمتش یا سمتشان هدف گیری می کند.

بازخورد:

پاسخ یا عکس العمل قابل تشخیص گیرنده پیام را نسبت به پیام، بازخورد یا فیدبک می گویند که همه واکنش های کلامی و غیرکلامی به پیام را شامل می شود.

پارازیت:

به کلیه عوامل و پدیده هایی اطلاق می شود که موجب تضعیف اثربخشی ارتباط می شوند. در واقع هرآنچه در ارسال، دریافت و تفسیر درست پیام مداخله کند و محدود کننده نهایی در انتقال مؤثر پیام باشد، پارازیت یا اختلاف نامیده می شود.

ارتباط مؤثر چیست؟

پژوهشی علمی نتیجه شگفت انگیزی را از ارتباط بین انسان ها ارائه می دهد. در این تحقیق مشخص شده است که هفتاد درصد ارتباطات ـ در یک فرهنگ و با یک زبان ـ اشتباه فهمیده یا اشتباه تفسیر می شوند.ارتباط مؤثر در گرو، توان ما در درک این واقعیت است که دیگران ما را چطور می بینند. زمانی ارتباط مؤثر است که فرستنده بتواند تأثیری را که از حرف هایش انتظار دارد بر روی گیرنده ببیند. یعنی «نیت و انگیزه ما» با «برداشت طرف مقابل» مساوی یا خیلی نزدیک به هم باشد.

قدم اول در مؤثر بودن ارتباط آن است که ما نیت و انگیزه خودرا به بهترین وجه روشن سازیم و آنچه می خواهیم بگوییم یا احساس کنیم، با صادقانه ترین حالت، به وسیله کلام و به همان میزان به شکل غیرکلامی بیان کنیم. ارتباط مؤثر با موانع مختلفی روبرو می شود.

بخشی از این موانع عبارتند از:

فقدان دانش و اعتبار یکی از طرفین ارتباط، گوش نکردن یا شنیدن مطالب دلخواه، تعصب در شنیدن، وجود افکار از پیش مشخص شده و پیش داوری، حساسیت در دادن یا رد و بدل کردن اطلاعات، گوشه و کنایه زدن، در لفافه صحبت کردن، زود نتیجه گیری کردن، قضاوت کردن افراد، درگیری در بحث و جدل، کمبود وقت، انحراف از موضوع اصلی، از دست دادن صبر و حوصله و ضریب پایین شکیبایی، نصیحت کردن و لحنی اندرزگویانه داشتن، عدم توجه به نیازهای روحی و شخصیتی مخاطب و مشخص نبودن اولویت های ارتباط برای خود و مخاطب.

هدف از ارتباط مؤثر آن است که ارتباط بهتری با دیگران داشته باشیم، زندگی خوش تری را با آنها پایه ریزی کنیم و از زندگی، لذت و مسرت بیش تری ببریم.

در قسمتهای بعدی شما را با تکنیک های ارتباط بهتر آشنا خواهیم کرد، با ما همراه باشید.

منابع:

کتاب: اصول و تکنیک های برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، نویسنده: قادر باستانی، انتشارات ققنوس، نشر: 1386

کتاب: چگونه با هر کسی صحبت کنیم، نویسنده: لیل لوندز، مترجم: مهدی قراچه داغی ، انتشارات ذهن آویز، سال نشر: 1396

کتاب: 101 راه برای عاقل ماندن در دنیایی دیوانه، نویسنده: آرنولد ای. لازاروس، کلیفوردان. لازاروس ، مترجم: مهرداد فیروزبخت، انتشارات رسا،سال نشر: 1393.

مقاله: تأثیر آموزش مهارت های برقراری ارتباط مؤثر بر افزایش عزت نفس و کاهش کم رویی معلولان جسمی ـ حرکتی اصفهان. اثر: سوزان حیدرپور، فریده دوکانه ای، سیف اله بهاری.

گردآوری و تنظیم: فرناز اکوان، کارشناس ارشد روانشناسی.

تدوین و انتشار: موسسه روان شناختی حمایت:
http://padideyehemayat.ir