زندگی نامه اریک اریکسون

اریک اریکسون یک روانشناس آمریکایی ست که به دلیل ارائه ی اصطلاح « بحران هویت » ، معروف شد. نظرات او در بین پیشرفت های تئوری روانکاوانه ی رشد ، از بالاترین میزان اعتبار برخوردار است. دیدگاه او در رابطه با رشد شخصیت اهمیت زیادی دارد . اریکسون با کمک گرفتن از عقاید فروید و تاکید بر جنبه ی روانی –اجتماعی رشد بعد از اوایل کودکی ، نظریه ی او را گسترش داد.

در این نوشته ، به بررسی زندگی نامه ی اریک اریکسون می پردازیم.

کودکی اریک اریکسون :

اریک اریکسون در 15 جون 1902 متولد شد. پدرش که دانمارکی بود پیش از تولد او خانواده‌اش را ترک کرد . سپس مادرش به فرانکفورت رفت و اریکسون در آن شهر به دنیا آمد. مادر اریک هیچ وقت نام پدرش را به او نگفت . زمانی که او به سن 3 سالگی رسید ، مادرش با دکتر تئودور هامبورگر که پزشک اطفال بود ، ازدواج کرد. اریک چندین سال خبر نداشت که دکتر هومبرگر پدر واقعی اش نیست . مادرو ناپدری او ، هر دو ، یهودی بودند اما پسرهای یهودی بخاطر ظاهر متفاوتش ، به او لقب «غیر یهودی» داده بودند. قد بلند ، چشم های آبی و موهای بور اریکسون ، بیشتر او را شبیه یک دانمارکی کرده بود . علاقه او به «هویت» از همان نخستین تجربه‌های شخصی‌اش در دوران مدرسه آغاز گشت. از یک سو بچه‌های مدرسه او را به خاطر ظاهرش مسخره می‌کردند و از سوی دیگر، به خاطر سابقه ی یهودی بودنش مورد طرد قرار می‌گرفت.

دوران تحصیل و اشتغال اریک اریکسون :

اریکسون در دوران جوانی ، با وجود اینکه در برخی از درس ها ، بخصوص تاریخ و هنرباستانی برتری داشت اما دانشجوی موفقی نبود .او پس از به پایان رساندن دوران دبیرستان ، در مورد آینده اش احساس سرگردانی کرد.به همین دلیل به جای رفتن به دانشگاه ، به سر تا سر آلمان و ایتالیا سفر نمود و هرآنچه از دنیای اطرافش برداشت کرده بود را در یک دفتر یادداشت کرد و پس از اتمام این دوره نام آن را « موراتوریوم » یعنی دوره ای که در آن افراد جوان به کشف خود می پردازند ، گذاشت.

رابرت کولز ، نویسنده ی زندگی نامه ی اریکسون ، بیان می کند که اریکسون از سوی بستگان به چشم یک هنرمند دیده می شد که تلاش می کرد خود را دریابد.

وی در سن 25 ساالگی در مدرسه ای که آنا فروید و دوروتی برلینگهام تاسیس کرده بودند شروع به تریس کرد . او وقت آزادش در مدرسه را به مطالعه در خصوص روانکاوی کودک اختصاص داده بود و خودش هم توسط آنافروید مورد روانکاوی قرار گرفت . تلاش هایش در این راه باعث شد که در سال 1933 ، اریکسون به عنوان نخستین روانکاو کودک شهر باستن آمریکا ، شناخته شود.

میل به سفر ؛ بخش جدایی ناپذیر طبیعت اریکسون بود . او در طول سفرهای متعددش ، به نتایج زیادی دست یافت . در واقع می توان گفت که اریکسون سرگرم اکتشاف قسمت هایی شده بود که فروید ، رهایشان کرده بود ، یعنی بررسی تفاوت بین زندگی کودکان طبیعی و کودکانی که در زمینه های فرهنگی متفاوت بزرگ می شوند.

اریکسون در سال 1960 در حالی که هیچ درجه ی رسمی دانشگاهی کسب نکرده بود دانشگاه هاروارد ، درجه ی پروفسوری به او اعطاء کرد سپس در آنجا مشغول به کار شد و در سال 1970 بازنشسته شد .

ازدواج اریک اریکسون :

اریک اریکسون در سال ۱۹۲۹،در سن 27 سالگی ، هنگامی که در یک بالماسکه در وین شرکت کرده بود ، با یوان سرسون ، نقاش متولد کانادا که توسط یکی از شاگردان فروید روان کاوی شده بود آشنا شد و با او ازدواج کرد . در سال 1933 با روی کار آمدن هیتلر ، زندگی خانوادگی آنها به هم ریخت ، سپس به اجبار اروپا را ترک کرده و به شهر باستن آمریکا مهاجرت کردند.

رویکرد اریک اریکسون :

اریک اریکسون، یکی از روان‌کاوانی است که معمولا به روان‌شناس خود Ego-psychologist معروف‌اند.روان‌شناسان خود، برای فعالیت و کارکرد "ایگو" که در فارسی به "خود" ترجمه شده است، اهمیت زیادتری قائل اند . اریکسون نیز مانند دیگر روان‌شناسان خود، توجه خویش را به فعالیت ایگو معطوف ساخت و برای "نهاد" و "فراخود" اهمیت کمتری قائل بود . با وجودی که بخش بزرگی از اندیشه ی فروید را حفظ کرد ، اما رویکردی را در شخصیت گسترش داد که گسترده‌تر از رویکرد فروید بود .

فعالیت‌هایی که اریکسون در گسترش نظریه فروید انجام داد، سه وجه اساسی دارد :

نخست اینکه او تا اندازه زیادی مراحل رشد فروید را بسط داد. در حالی که فروید بر دوران کودکی تاکید می‌کرد و معتقد بود که شخصیت تا سن 5 سالگی و یا حدود آن به طور کامل شکل می‌گیرد، اریکسون معتقد بود که رشد شخصیت در طول زندگی، از طریق مجموعه‌ای از هشت مرحله رشدی ادامه می‌یابد. هر کدام از این مراحل ، از طفولیت تا پیری، حاوی یک بحران است که باید به روش صحیح حل شود. در هر مرحله، یک تعارض وجود دارد که متمرکز بر نحوه رویارویی سازگارانه یا ناسازگارانه با مشکلات آن دوره است. شکست در یک مرحله می‌تواند به فشار روانی و اضطراب در همان مرحله منجر شود و روند رشد را در مرحله بعد کاهش دهد.

دومین تغییری که اریکسون در نظریه فروید به عمل آورد، تاکید بیشتر بر "خود" در مقایسه با "نهاد" بود. در دیدگاه اریکسون، خود، بخش مستقلی از شخصیت است و وابسته به نهاد یا تحت تسلط آن نیست. علاوه بر این، خود نه تنها به وسیله والدین(همان‌طور که فروید معتقد بود)، بلکه به وسیله محیط اجتماعی و تاریخی فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

و در نهایت سومین اصل فرویدی که اریکسون بسط‌ داد این است که او معتقد بود فرهنگ ، اجتماع و تاریخ بر شکل‌گیری کل شخصیت انسان اثر می گذارند. در واقع انسان‌ها به طور کامل، تحت تاثیر نیروهای زیست‌شناختی هستند که در دوران کودکی فعال اند .

مراحل رشد روانی – اجتماعی اریک اریکسون :

این مراحل به تکالیف اساسی روان شناختی و اجتماعی اریکسون اشاره میکنند که افراد درطول دوران زندگی باید بر آنها مسلط شوند . در واقع ، اریکسون بیان میکند که تکلیف ما در هر مرحله از زندگی ، برقرار کردن تعادل بین خودمان و دنیای اجتماعی مان است و زندگی ما حاصل انتخاب هایی ست که در هر یک از این مراحل انجام می دهیم.

مراحل رشد روانی – اجتماعی :

طفولیت : اعتماد در برابر بی‌اعتمادی

اوایل کودکی : استقلال در برابر شرم وتردید

پیش دبستانی : ابتکار عمل در برابر احساس گناه

دبستان : سخت کوشی در برابر احساس حقارت

نوجوانی : هویت در برابر سردرگمی

جوانی : صمیمیت در برابر انزوا

میانسالی : زایندگی در برابر رکود

اواخر عمر : انسجام در برابر ناامیدی

اریک اریکسون و فروید :

اریکسون که دانش آموخته ی آنا فروید بود ، با حفظ بخش بزرگی از هسته ی اندیشه ی فروید ، در روان شناسی شخصیت رویکردی را گسترش داد که به طور قابل ملاحظه ای گسترده تر از رویکرد فروید بود و باوجود نوآوری هایی که به رویکرد روان کاوی عرضه کرد ، وفاداری اش نسبت به فروید همچنان پایدار باقی ماند .

او دربخشی از نوشته هایش بیان می کند که : من همواره فروید را بدیهی می دانم.روان کاوی همیشه نقطه ی آغاز است .

برخی از آثار اریکسون :

مهم ترین اثر او کتاب کودکی و اجتماع (1950) است.دو کتاب مهم دیگر او به نام های لوتر جوان (1958) و حقیقت گاندی (1969) است که میتوان آنها را پلی میان دیدگاه های روان کاوی و تاریخ دانست.

مرگ اریک اریکسون :

وقتی که او در سال ۱۹۹۴ فوت کرد،گفته می شد از اینکه هرگز نتوانسته است بفهمد پدرش چه کسی بوده هنوز ناراحت بود.

ما در مرکز مشاوره پردیس ، اولین دپارتمان تخصصی طرحواره درمانی در اصفهان ، با نظارت استاد حاند جعفری با کمک گروه نویسندگان مرکز به جمع آوری و گردآوری زندگی نامه ی چهره های بزرگ روانشناسی پرداخته ایم، در قسمت مقالات می توانید بقیه ی زندگی نامه های اساتید و چهره های بزرگ را بخوانید.

گردآوری و تدوین :

سمیرا شفیعی ( کارشناس ارشد مشاوره خانواده )

موسسه پدیده حمایت(بانک جامع آموزش های روانشناسی)